การส่งเสริมผู้ที่มีภาวะกลืนลำบาก (Dysphagia) เป็นเรื่องสำคัญมาก เพราะช่วยลดความเสี่ยงต่อการสำลัก การขาดสารอาหาร และปอดอักเสบจากการสำลัก (Aspiration Pneumonia) โดยแนวทางที่ใช้ควรครอบคลุมทั้ง การดูแลร่างกาย, สภาพแวดล้อม, และ การปรับพฤติกรรม
ทริค 10 ข้อ วิธิส่งเสริมผู้ที่มีภาวะกลืนลำบาก
- นั่งตัวตรง หรือปรับหัวเตียง 45-60 องศา ขณะรับประทานอาหาร และหลังทานอาหารควรนั่งต่ออีกอย่างน้อย 30 นาที
2. รับประทานอาหารช้า ๆ อย่างตั้งใจ ไม่รีบ ใส่ใจกับมื้ออาหาร
3. ไม่รับประทานอาหาร หรือดื่มน้ำขณะเหนื่อยหรือรีบเร่ง
4. ไม่รับประทานอาหาร หรือดื่มน้ำคำใหญ่เกินไป
5. ไม่ควรรับประทานอาหารที่เหลว หรือหนืดจนเกินไป
6. ก้มหน้าเล็กน้อยขณะกลืน เพื่อลดระยะทางในการกลืน
7. ลดสิ่งเร้าขณะรับประทานอาหาร เช่น การพูดคุย หรือดูโทรทัศน์
8. ผู้ที่มีปัญหาอ่อนแรงครึ่งซีก ควรวางอาหารบนลิ้นด้านที่แข็งแรง
9. ผู้ป่วยที่มีภาวะเหนื่อยง่าย หรือทานได้น้อย ให้แบ่งอาหารออกเป็นมื้อย่อย ๆ แทนมื้อใหญ่
10. ทำความสะอาดบริเวณช่องปาก ลิ้น กระพุ้งแก้ม หลังมื้ออาหารเสมอ
การส่งเสริมผู้มีภาวะกลืนลำบากควรเน้น “ความปลอดภัย” ขณะกินเป็นอันดับแรก ควบคู่กับการฟื้นฟูความสามารถในการกลืนอย่างเหมาะสมและต่อเนื่อง โดยมีทีมแพทย์ นักกิจกรรมบำบัด และครอบครัวร่วมมือกันอย่างใกล้ชิด
