โรคข้อเข่าเสื่อม เกิดจากความเสื่อมของกระดูกอ่อนผิวข้อ ทั้งด้านรูปร่าง โครงสร้าง การทำงานของกระดูกข้อต่อและกระดูกบริเวณใกล้ข้อ ซึ่งการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นไม่สามารถกลับสู่สภาพเดิม และอาจมีความเสื่อมรุนแรงขึ้นตามลำดับ โดยแบ่งสาเหตุได้ 2 แบบ ดังนี้
สาเหตุของโรคข้อเข่าเสื่อม
ความเสื่อมแบบปฐมภูมิ (ไม่ทราบสาเหตุ)
เป็นภาวะที่เกิดจากการเสื่อมของผิวกระดูกอ่อนตามวัย ปัจจัยสำคัญที่มีผลต่อความเสื่อมของข้อเข่า ได้แก่ ผู้ที่มีอายุ 40 ปีขึ้นไป พบในเพศหญิงพบมากกว่าเพศชาย มีน้ำหนักตัวที่เกินมาตรฐาน และเกิดจากการใช้งาน โดยกิจกรรมที่มีแรงกดต่อข้อเข่ามาก เช่น การนั่งคุกเข่า พับเพียบ ขัดสมาธิ ขึ้นลงบันไดบ่อยๆ เป็นต้น และความบกพร่องของส่วนประกอบของข้อ เช่น ข้อเข่าหลวม กล้ามเนื้อต้นขาอ่อนแรง และกรรมพันธุ์ความเสื่อมแบบทุติยภูมิ (ทราบสาเหตุ)
เป็นความเสื่อมที่ทราบสาเหตุ เช่น เคยประสบอุบัติเหตุที่บริเวณข้อและเส้นเอ็น การบาดเจ็บเรื้อรังที่บริเวณข้อเข่าจากการทำงานหรือเล่นกีฬา โรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ เก๊าท์ ข้ออักเสบติดเชื้อ โรคของต่อมไร้ท่อ เช่น อ้วน เป็นต้นอาการของโรคข้อเข่าเสื่อม
- ปวดเข่า: ผู้ป่วยมีอาการปวด เข่าเป็นๆ หายๆ มากกว่า 6 เดือน หรือ หลังทำกิจกรรมที่ อย่างเช่น เดินไกลๆ ตอนนั่งยองๆ นั่งพับเพียบ นั่งขัดสมาธิ ขึ้นลงบันได
- ข้อเข่าติด หรือฝืด: ตอนตื่นเช้า จะรู้สึกข้อฝืด น้อยกว่าหรือเท่ากับ 30 นาทีหรือไม่ หรือหากไม่ได้เคลื่อนไหวในระยะเวลานาน อาจมีอาการฝืดตึง หรือมีอาการเหยียดหรืองอเข่าได้ไม่สุดช่วง
- มีเสียงในข้อเข่า: มีเสียงดังกรอบแกรบในข้อเข่า เมื่อมีการงอหรือเหยียดเข่า
- มีจุดกดเจ็บบริเวณข้อเข่า: เมื่อใช้มือกดตรงบริเวณข้อเข่า จะรู้สึกว่าเจ็บ
- ข้อเข่าผิดรูป: สังเกตได้ว่ากระดูกบริเวณรอบๆ ข้อเข่าจะมีลักษณะโตขึ้น อาจมีปุ่มกระดูกยื่นออกมา หรือมีข้อเข่าโก่งผิดรูปได้
- มีอาการบวม: บริเวณข้อเข่าจะมีอาการ ปวด บวม แดง ร้อน ซึ่งเกิดจากการอักเสบที่เกิดขึ้นภายในข้อ
